MADE IN: CRAFTS — DESIGN NARRATIVES PUTUJUĆA IZLOŽBA

Putujuća izložba MADE IN: Crafts — Design Narratives, rezultat je dvogodišnjih aktivnosti šest partnerskih organizacija [Muzej za umjetnost i obrt, OAZA (Hrvatska); Muzej za arhitekturo in oblikovanje (Slovenija); Werkraum Bregenzerwald (Austrija); Nova Iskra, Mikser (Srbija)], unutar šire inicijative MADE IN Platform (www.madein-platform.com). Projekt je predstavljen kroz dve velike deonice: deonica Arhiv zanata (Crafts Archive) predstavlja 40 regionalnih zanatlija kroz opsežnu fotodokumentaciju i tekstualne zapise, dok osam narativa o zanatima i dizajnu (deonica Crafts — Design Narratives) ispituje načine proizvodnje u savremenom svetu. Ova deonica je realizovana nizom saradnji više od 30 zanatlija i više od 40 evropskih dizajnera. Izložba se prvi put predstavlja javnosti 17. februara 2020. u 20h u Muzeju za umjetnost i obrt u Zagrebu. Već sledećeg dana, 18. februara, u Muzeju za umjetnost i obrt u 19h održaće se diskurzivni program Dijalozi / Dialogues u kojem učestvuju kustosi i sudije projekta. Nakon Zagreba, izložba svoje putovanje u 2020. godini nastavlja u Ljubljani, Beogradu i Andelsbuchu, s mogućnošću gostovanja u drugim evropskih gradovima u 2021. godini.

MADE IN je istraživačka inicijativa posvećena dizajnu i kulturnom nasleđu, koja podstiče saradnju i razmenu znanja između tradicionalnih zanatlija i savremenih dizajnera. Platforma uključuje zanatlije, dizajnere, istraživače, kustose i teoretičare ujedinjene u postavljanju bitnih pitanja o temama kulturnog nasleđa i proizvodnje u savremenom društvu. Ključne aktivnosti ove platforme su istraživanje i arhiviranje lokalnih zanata i sprovođenje dizajnerskih radionica i rezidencija. Rezultati ovih aktivnosti promovišu se kroz veliku putujuću izložbu i opsežne štampane i digitalne sadržaje.

ZAŠTO MADE IN?

Sintagma MADE IN odnosi se na anonimnu, a delom i nehumanu savremenu proizvodnju u zemljama Dalekog Istoka. Istovremeno naglašava poziciju dizajna unutar savremene, tržišno orijentisane, neoliberalne, kapitalističke paradigme. Ujedno se odnosi i na prapočetke dizajnerske discipline tj. zanatstvo, koje je do početaka industrijalizacije uključivalo angažman zanatlija u svim fazama proizvodnog procesa. Danas, na ivici tehnološke revolucije čini se da je potrebno ponovo postaviti ključna pitanja o fizičkom i virtuelnom prostoru koji nas okružuje: GDE je nešto napravljeno? KO je to napravio? OD ČEGA je to napravljeno? ZA KOGA je to napravljeno? OTKUD to dolazi?

O IZLOŽBI MADE IN: CRAFTS — DESIGN NARRATIVES I PROGRAMU DIJALOZI / THE DIALOGUES

Izložba predstavlja deonicu Arhiva zanata (Crafts Archive) koji sadrži pregled 40 regionalnih zanatlija kroz fotodokumentaciju i tekstualne zapise; zatim deonicu Crafts — Design Narratives koja kroz osam narativa o zanatu i dizajnu ispituje uloge i načine proizvodnje u savremenom svetu. Predstavljene priče realizovane su kroz saradnje više od 30 zanatlija i više od 40 evropskih dizajnera. Kustoski koncept izgrađen je na ideji kontinuiranog proširenja MADE IN Platforme kroz buduća gostovanja izložbe, na način da budući domaćini izložbe doprinose postojećoj Arhivi zanata mapiranjem lokalno specifičnih zanata, te da već postojećim narativima dodaju svoje, lokalno značajne teme kroz nove saradnje zanatlija i dizajnera.

 ARHIVA ZANATLIJA

Arhiva zanatlija je uvodni deo izložbe, a sadrži opširan pregled 40 tradicionalnih zanatskih radionica iz Hrvatske, Slovenije, Austrije i Srbije. Rad ovih lokalnih zanata opširno je dokumentovano kroz tekstove o istoriji radionica, zanatskim tehnikama i procesima rada, a ilustrovani su fotografijama alata, tehnika i ključnih proizvoda pojedinih zanata. Cilj Arhive je isticanje vrednosti zanata za budućnost savremenog društva, privlačenje pažnje na nepovratni gubitak većine znanja i veština tradicionalnih zanatlija, posebno onih koji zavise od direktnog prenosa znanja s majstora na naučnika. Ova početna selekcija zanatlija – deset iz svake od država koje učestuju u projektu – služi kao dobar indikator statusa lokalnog zanatstva u savremenom sastavu proizvodnje. Sve odabrane zanatlije su majstori svog zanata, a dodatni kriterijum za njihov izbor bili su nivo ugroženosti i reprezentativnost zanata za lokalnu zajednicu. Područja rasprostranjenosti zanatskih radionica koja smo zahvatili ovim odabirom značajno variraju: u slučaju Slovenije i Austrije obrađeni zanati zahvataju područje čitave regije ili države, dok se u Srbiji i Hrvatskoj sve odabrane zanatske radionice nalaze unutar jednog grada ili gradske četvrti.

NARATIVI O DIZAJNU I ZANATIMA / CRAFTS — DESIGN NARRATIVES

Deonica Narativi o dizajnu i zanatu (Crafts — Design Narratives) donosi osam priča (narativa) koje su proizašle iz niza dvogodišnjih saradnji, a bave se pitanjima koja su specifična za lokalne kontekste proizvodnje. Ovi narativi su rezultat dizajnerskih radionica i rezidencija koje su sprovedene kroz saradnju profesionalnih dizajnera i zanatlija uz mentorstvo i kuriranje stručnjaka iz partnerskih organizacija. Ovi narativi – lični odgovori na ključna savremena pitanja o odnosu dizajna i zanata prezentovani su na izložbi kroz različite formate i medije.

“MOŽE LI SOCIJALNI DIZAJN PODSTAĆI LOKALNU PRODUKCIJU S CILJEM IZGRADNJE SNAŽNIJE ZAJEDNICE?”

Radionica SUPERLOCAL: Crafting the Everyday pod vođstvom italijanskog dizajnera Andree de Chirica (SUPERLOCAL) i Umetničke organizacije OAZA iz Zagreba otvara temu novih načina proizvodnje u svrhu mobilizacije preostalih lokalnih zanata u Zagrebu kroz uključivanje mladih dizajnera i novih tehnologija. Cilj ove radionice je da doprinese diskusiji o potrebi uspostavljanja novih modela saradnje u svrhu reaktivacije proizvodnje unutar gradskih zona.

“KAKO DIZAJN I NOVE TEHNOLOGIJE MOGU PROMIENITI NAŠ ODNOS PREMA OČUVANJU ZANATA?”

U kratkom filmu belgijsko-nizozemskog dizajnerskog studija Unfold i francuskog režisera Alexandrea Humberta A Cobmaker’s tale, “sledimo priču dvoje pasioniranih stvaratelja: 82-godišnjeg Antuna Penezića, poslednjeg hrvatskog češljara koji ove godine odlazi u penziju i Franke, potpuno novog robota koji želi krenuti Antunovim stopama i naučiti od njega što više može da bi sačuvala ovaj zanat od nestajanja.”

“KAKO ISTRAŽIVANJE ISKORIŠTAVANJA LOKALNIH SIROVINA APOSTROFIRA ŠIRA DRUŠTVENA, POLITIČKA I EKOLOŠKA PITANJA?”

Fokus narativa je na temi sirovina, a posebno zemlje kao sirovine: od njenog vađenja i prerade, pripadajuće legislative do raznih društvenih i finansijskih mreža koje se nalaze u pozadini ciklusa istraživanja i korišćenja. Dizajnerska radionica Crafting Data pod vođstvom berlinskog dizajnera Lukasa Wegwertha proizvela je dva međusobno povezana rada: sudije radionica i slovenski zanatlija Urban Magušar istraživali su proces vađenja sirovina i sprovodili eksperimente s dobijenom sirovinom, a italijanska umetnica Giulia Bruno snimila je istraživački film o istoj temi.

“MOŽE LI SE DIZAJN KROZ ZANAT PONOVO POVEZATI SA SIROVINAMA?”

Tema ispituje vađenje, preradu i eksploataciju metala iz metalnih ruda i njihovo korišćenje u svakodnevnom životu. Austrijski dizajneri mischer’traxler i slovenski kamenoklesar Beno Ogrino kreirali su seriju objekata Ratio koja funkcioniše kao komunikacijski alat u razotkrivanju opipljivih podataka o kamenu i njegovim skrivenim metalnim komponentama.

 “ŠTA DIZAJNERI MOGU NAUČITI IZ ISKUSTVA PRAKTIČNOG ZNANJA I ODNOSA S PREDMETIMA KOJE POSEDUJU RADIONICI?”

Ovaj narativ se bavi istraživanjima procesa popravljanja i održavanja tradicionalno izrađenih predmeta. Ovi procesi predmetima daju slojeve patine i značenja i formiraju dugotrajne odnose između objekata i subjekata (predmeta i korisnika). Dizajnerska radionica Crafting, Cleaning & Caring pod vođstvom nizozemske dizajnerke Rianne Makkink istražuje materijalnost i bestelesnost takvih odnosa, preispituje metodologije rada kroz proučavanje praktičnih znanja i dnevne radne rutine zanatlija. Sudije radionice, mladi dizajneri u saradnji sa lokalnim zanatlijama, manufakturama i izrađivačima, pokušali su da odgovore na postavljeno pitanje eksperimentišući sa tradicionalnim tehnikama i lokalno specifičnim materijalima.

“KAKO DIZAJNERI MOGU DA REINTERPRETIRAJU TRADICIONALNE ZANATE KORISTEĆI LOKALNE PRIRODNE I KULTURNE RESURSE?”

Rad se bazira se opsežnom istraživanju austrijsko-nemačkog dizajn studija chmara.rosinke, koji u procesu dizajna teži uključivanju i reinterpretiranju specifičnih karakteristika austrijske regije Bregenzerweld. Zajedno s grupom zanatlija, studio je dizajnirao kuhinjski set Mobile Kitchen koji predstavlja odlike arhitektonskog jezika i prirodnog okruženja ove regije.

“ŠTA ČINI RAVNOPRAVAN I ISTRAŽIVAČKI ODNOS IZMEĐU DIZAJNA I ZANATA?”

Ova tema u centar interesa stavlja ljudski dodir i empatiju. U radionici nazvanoj Design<by>Doing koju je mentorisala srpska dizajnerka Tamara Panić, beogradski studenti dizajna i zanatlije su pokušali da u proces koncipiranja i stvaranja proizvoda ugrade iskreni humani odnos u kojem je ključ razumevanje.

“MOGU LI PREDMETI UHVATITI ESENCIJU SARADNJE IZMEĐU DIZAJNA I ZANATA?”

Narativ se fokusira na poziciju dizajna u kontekstu sve problematičnije masovne proizvodnje u savremenom društvu i dizajnerskih težnji za smislenim i društveno odgovornim procesima dizajna. Temu ilustruje rad The Ghost, parfem izrađen saradnjom švedske dizajnerke Jenny Nordberg i zanatliije Nenada Jovanova, vlasnika beogradske parfimerije Sava.

 PROGRAM MADE IN DIJALOZI / MADE IN DIALOGUES

 Diskurzivni program Dijalozi / Dialogues u kojem će sudjelovati kustosi i sudije projekta održaće se 18. februara u 19h u Muzeju za umjetnost i obrt u Zagrebu.

 ————————————————————————————————————————————-

Program Dijalozi / Dialogues

Muzej za umjetnost i obrt, Zagreb

————————————————————————————————————————————-

19.00 – 19.30

KAKO DIZAJN I NOVE TEHNOLOGIJE MOGU PROMENITI NAŠ ODNOS PREMA OČUVANJU ZANATA

Claire Warnier i Dries Verbruggen (Studio Unfold, Belgija) / 30′

19.30 – 20.00

KAKO DIZAJNERI MOGU REINTERPRETIRATI TRADICIONALNE ZANATE KORISTEĆI LOKALNE PRIRODNE I KULTURNE RESURSE?

Ania Rosinke i Maciej Chmara (Studio chmara.rosinke, Austrija) / 30′

20.00 – 20.30

Stručno vođstvo kroz izložbu (vode članovi kustoskog tima)

————————————————————————————————————————————-

SUDIJE PROJEKTA

————————————————————————————————————————————-

DIZAJNERI:
Mischer’Traxler Studio, Studio Unfold with Alexandre Humbert, Jenny Nordberg, Rianne Makkink, Chmara.Rosinke Studio, Andrea de Chirico, Lukas Wegwerth with Giulia Bruno, Tamara Panić
+ + +
Halligrimur Arnason, Theresa Binder, Michael Dorfer, Anastasia Eggers, Anna Gramberger, Sandra Holzer, Philipp Kolmann,Lukas Kopf, Anna-Amanda Steurer, Julia Obermüller (AU); Anđela Brnas, Lola Buades, Clara Bunge, Ivy Castellano, Sara Dobrijević, Andreja Lovreković, Lucija Mandekić, Lucija Matić, Ela Meseldžić, Marko Mišković, Marin Nižić (HR); Đurđa Garčević, Marija Kojić, Strahinja Kolobarić, Milena Stanimirović (RS); Patricia Bascones, Patrik Benedičič, Emily Dietrich, Florian Fend, Rok Oblak, Joana Schmitz, Eva Štrukelj, Jera Tratar (SI)

ZANATLIJE:
Bechter Licht, Devich Holzschuherzeugung, Holzwerkstatt Faißt, Holzhandwerk Helmut Fink, Schneiderstüble Manuela Maaß, Tischlerei Mohr, Oberhauser & Schedler Bau, Tischlerei Wolfgang Lässer, Tischlerei Rüscher, Schwarzmann — Fenster und Türen aus Holz, Ofenbau Voppichler, Sennerei Mühle-Hub (AU); Cerovečki Umbrellas, Močvarni hrast, Bookbindery 1924, Mala Arta Ceramics, Clockmaker Lebarović, Lapidarium Jewellery Making and Fine Metalsmithing, Antun Penezić Combmaker, Havel Metallspinning, Hat making Škrgatić, Stjepan Zagorščak (HR); Bosiljčić Candy Makers, Boya Porcelain, Grbović Bookbinding, Studio Vilenica Textile, Nenad Jovanov Sava Perfumery, Rade Hats, Tatjana+, Xylon Wodwoork, Petrof Bookbinding, Bane Shoemaking, Naša Posla Leatherworking (RS); Franc Jaklič Woodenware and Vessel Making, Silvo Jelenc Art of Blacksmithing, AK Alojz Kraner Shoemaking Workshop, Joži Košak Straw Hat Making, Erik Luznar Beekeeping, Urban Magušar Manufaktura Ceramics, Beno Ogrin Stonemasonry, Petra Plestenjak Podlogar – Škofja Loka Baking Honey Breads and Hand-carving Moulds, Rural Development Cooperative Pomelaj, Štefan Zelko Pottery (SI)